بانک جهانی

بانک جهانی متشکل از 5 موسسه مستقل و در عین حال هماهنگ با سیاست های کلی بانک است :

1-   بانک بین المللی ترمیم و توسعه IBRD  :

به کشور های در حال توسعه خدمات وام دهی و کمک های مالی و تکنیکی ارائه می دهد .

2-   موسسه ببن المللی IFC  :

در سال 1956 میلادی تاسیس شد به هدف حمایت از بخش خصوصی در کشورهای عضو تاسیس شد .

3-   موسسه بین المللی توسعه IDA  :

در سال 1960 میلادی تاسیس شد . با هدف فعالیت در کشور های بسیار فقیر اغاز به کار کرد .     ( این موسسه در حال حاضر به کشورهایی با درامد سرانه کمتر از 860 دلار وام هایی با بهره کم اعطا می کند )

4-   مرکز بین المللی حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری ICSID  :

وظیفه داوری و حل و فصل ( اختلافات فی مابین سرمایه گذاران خارجی و کشورهای عضو را بر عهده دارد .

5-   موسسه تضمین سرمایه گذاری های چند جانبه MIGA  :

تاسیس در سال 1988 میلادی ، تشویق سرمایه گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه را در دستور کار خود قرار داده .

بر روی ادامه مطالب کلیک کنید

و در مکاتبات رسمی بانک بین المللی ترمیم و توسعهIBRD  و موسسه توسعه بین المللیIDA  در مجموع با نام بانک جهانی The world Bank شناخته می شوند. (در شرایط هدف اصلی بانک جهانی کاهش فقر در جهان است .

ایران در تمام نهاد ها به استثنا IGSID  عضو است

آقای مزینی ( مسعود ) معاون اسبق ارزی بانک مرکزی نماینده ایران در بانک جهانی و مشاور ارشد یک از مدیران اجرایی بانک می باشد . این مدیر اجرایی نماینده گروهی از کشورها در هیئت مدیره بانک است که کشورمان در ان گروه قرار دارد . رهبری بانک جهانی سمت و سوی امریکایی دارد ولی صندوق جهانی پول را اروپایی ها هدایت می کنند .

پس از پایان جنگ جهانی دوم در کنفرانس بین المللی برتون وودز امریکا در سال 1944 نمایندگان 44 کشور اساسنامه صندوق بین المللی پول را به همراه پیشنهاد تاسیس بانک بین المللی ترمیم و توسعغه تصویب کرد . ایران نیز یکی از 44 کشور شرکت کننده در کنفرانس بود که از طرف ایران ابوالحسن ابتهاج در این کنفرانس حضور داشت . نتایج حاصل از کنفرانس برتون وودز ایجاد صندوق بین المللی پول و بانک بین المللی ترمیم و توسعه بود . این بانک با هدف پاسخ گویی به مشکلات اقتصادی کشورهای اسیب دیده از جنگ تشکیل شد . وظیفه ان کمک به بازسازی بود نه توسعه که با بازسازی ویرانیهای ناشی از جنگ جهانی دوم اغاز شد .هدف ان به کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه با درامد متوسط بود .

شرایط اعطای تسهیلات  :  وام های بانک مذکور برای گروه کشورمان دارای یک مهلت 3 تا 5 ساله است و مدت پرداخت بسته به شرایط 12 تا 17 سال است . 1 درصد مراحل کار به نفع بانک جهانی برداشته می شود . 25% به عنوان خوش حسابی بخشیده می شود .

به منظور اجرای پروژه دریافت وام در بانک جهانی 1 تا 2 سال برای شناسایی و اماده سازی هر پروژه لازم است و تجزیه و اجرای ان 5 تا 7 سال به طول می انجامد .

همکاری ایران و بانک جهانی : وزارت امور اقتصاد و دارایی از طریق سازمان سرمایه گذاری و کمک های فنی و اقتصادی ایران هماهنگ کننده کلیه فعالیتهای گروه بانک جهانی در ایران بوده .

 وزیر امور اقتصاد و دارایی به عنوان نماینده جمهوری اسلامی در هیات عامل و جناب آقای دکتر خزائی معاون وزیر در امور بین المللی در تصمیم گیری شرکت می نمایند . هدف اصلی بانک جهانی کاهش فقر - توسعه و پایداری و بهبود استاندارد های زندگی کشورهای عضو می باشد . این بانک از طریق ارائه وام ، خدمات مشاوره ای ، کمک های فنی ، انتقال دانش ، حمایت از رشد بازارهای سرمایه خصوصی ، کمک به توسعه سرمایه گذاری و ............

کشورمان در تاریخ 17/11/1324 به عضویت بانک جهانی در امد و از طریق پذیره نویسی هم اکنون دارای 686/23 سهم ( %48/1 کل سهام بانک جهانی) به ارزش 857/2 میلیون دلار امریکا می باشد . ایران از زمان عضویت تاکنون با استفاده از منابع مالی ان بانک اقدام به اجرای 33 پروژه قبل از انقلاب و 15 پروژه بعد از انقلاب نموده است . پروژه های مذکور در بخش اب و فاضلاب ، حمل و نقل ، انرژی ، بهداشت ، حمایت های اجتماعی و بازسازی مناطق زلزله زده است . همچنین ایران توانسته برای اجرای 4 پروژه دیگر از کمک های بلاعوض این بانک به میزان 8/1 میلیون دلار استفاده نماید . اولین وامی که ایران از بانک جهانی گرفت برای زلزله زدگان رودبار بود که مبلغ ان 250 میلیون دلار بود در سال 1369

سقف استفاده از وام ها در هر سال تا سقف 500 میلیون دلار هم پیش بینی شده و به نوع پروژه بستگی دارد . همچنین بانک جهانی در گزارش در اوخر مارس 2010 بیانیه ای منتشر کرد که اشتغال – خصوصی سازی موثر ، نرخ مهار شدنی شدنی تورم و هدفمند کردن یارنه ها چالش های پیش روی اقتصاد ایران است و این مسئله نیازمند مشارکت بیشتر بخش خصوصی در اقتصاد به خصوص بخش غیر نفتی و صادرات است .

IFC یکی از اعضای گروه بانک جهانی است . در سال 1956 تاسیس شد . این موسسه با ارائه خدمات سرمایه گذاری و مشاوره ای به پروژ های بخش خصوصی که باعث رونق ان می شود است . توسعه بخش خصوصی در راستا هدف و شعار بانک جهانی در خصوص توسعه و کاهش فقر می باشد . این موسسه توسعه بخش خصوصی را عاملی در روند فقز ردایی و رشد اقتصادی دانسته و ان را عامل درون زای توسعه معرفی میکند .

ریئس این موسسه ریئس بانک جهانی است . قائم مقام ان به عنوان مدیر اجرایی ایفای نقش می کند . در فعالیت اجرایی 2 مدیر به مدیر اجرایی کمک می کنند ( معاونت سهام و ریسک و معاونت اجرائی ) همچنین مدیران مناطق جغرافیایی ( آسیا و اقیانوسیه ) اروپا و اسیا مرکزی ، خاورمیانه و شمال افریقا ، امریکای جنوبی و کارائیب زیر نظر 2 معاون فوق فعالیت می کنند .

IFC  بر پایه کسب و منفعت سود فعالیتهای خود را شکل می دهد . موسساتی برای استفاده از خدمات IFC مناسب هستند که متعلق به بخش خصوصی بوده و یا دست کم 51% سهام ان را بخش خصوصی در اختیار داشته و توسط بخش خصوصی مدیریت شود . شرکت های دولتی در صورت خصوصی شدن می توانند از این خدمات استفاده کنند .

IFC خدمات خود را رایگان عرضه نمی کند و در هر فعالیتی کارمزد خود را مطالبه می کند و چون به کسب و ضمانت نامه دولتی به فعالیت اقتصادی می پردازد در ریسک های مربوط به هر پروژه سهیم خواهد بود .

خدماتی که توسط IFC ارائه می شوند :

اعطای وام از محل منابع داخلی IFC– مشارکت سرمایه گذاری در پروژه بخش خصوصی – خدمات مدیریت ریسک – خدمات جذب سرمایه گذار برای پروژه بخش خصوصی – مشاوره و کمک های فنی .

ایران در سال 1325 با خرید 372 سهم بر عضویت ان درآمد و با گذشت زمان سهام های بیشتری را خریداری نمود . در حال حاظر 1444 سهم در این سازمان داریم 6% از کل سهام موسسه است .

پس از تاسیس بانک بین المللی ترمیم و توسعه بانک جهانی به سال 1944 و دستیابی به اهداف اولیه از تاسیس موسسه که همانا بازسازی و احیای اقتصادی کشورهای اروپایی اسیب دیده از جنگ جهانی دوم بود در IOA سال 1950 اعضای بانک جهانی تصمیم گرفتند جهت سرعت بخشیدن به رشد و توسعه کشورهای فقیر و کم در امد کمک های بلاعوض و وام های بدون بهره به کشورهای مذکور اعطا شود . در IOA در سال 1960 با اجماع نظر کلیه کشورهای عضو به عنوان بخشی از بانک بین المللی ترمیم و توسعه ایجاد شد . تا اغاز 2006 میلادی 165 کشور به عضویت این موسسه درآمد . و در همان سال با اولین وام به کشور هند – شیلی – هنوراس و سودان فعالیت خود را اغاز کرد .

بر اساس آخرین ارزیابی این موسسه در پایان سال 2005 از کشورهای فقیر و کم در آمد که عایدی روزانه هر فرد کمتر از 5/1 دلار بوده به دلیل ناتوانی ساخته اقتصادی – مالی می توانند از تسهیلات مالی بدون بهره یا نرخ بهره ناچیز و دوره بازگشت طولانی استفاده کند .

در حال حاظر 81 کشور جهان بر اساس تقسیم بندی جغرافیایی بانک جهانی حائز شرایط دریافت کمک مالی این موسسه است . این در حالی است که 5/1 میلیارد نفر با درامد کمتر از 2 دلار در روز به حیات خود ادامه می دهند . منابع مالی IOA از طریق دریافت حق عضویت ، مساعدت های مالی ثروتمندان و تجمع جریمه دیرکرد و پرداخت به موقع اقساط تامین می گردد .

کشورهایی نظیر ترکیه و کره جنوبی جز اهدا کنندگان منابع به IOA قلمداد می شود . در گذشته جز وام گیرندگان این موسسه بودند .

اهداف این موسسه :

ارتقا کیفیت تحصیلات پایه در کشورهای کم درآمد و فقیر – افزایش و فراگیر نمودن خدمات و امکانات اولیه بهداشت و سلامت در جوامع  - کاهش الودگی هوا – حفاظت از محیط زیست و .......

انتظار می رود که حاصل این کمک ها دست یابی کشورهای عضو به توسعه پایدار – ایجاد اشتغال افزایش درامد و بهبود شرایط زندگی انها باشد .

کشور ایران در تاریخ 10 اکتبر سال 1960 به این موسسهپیوست . 165 کشور در 24 گروه کشوری تقسیم شده اند و ایران در گروه 19 است در کنار کشورهای افغانستان ، پاکستان ، الجزایر ، غنا ، مراکش ، تونس به سرپرستی پاکستان (آقای شجاع شاه)قرار دارد . حق اشتراک ما 1% ازکل منابه IOA است.

حوادثی که در سال های ابتدایی دهه ی 1980 در سطح اقتصاد جهان اتفاق افتاد . کاهش سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در پی داشت که از مهم ترین علت ان افزایش ریسک های غیر تجاری سیاسی در دنیا بود و شایع ترین خطراتی که سرمایه گذاری خارجی به ویژه در کشورهای در حال توسعه را تهدید می کرد . جنگ بین کشورها یا شورش های داخلی – نقض قرار داد دولتی با سرمایه گذاران خارجی و مصادره اموال و دارایی های سرمایه گذار بود . بروز این وضعیت موجب کاهش شدید میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی دنیا شد .

اقتصاد دانان مطرح دنیا با مشاهده این وضعیت به فکر تاسیس این موسسه شدند که تلاش یک اقتصاد دان مصری به نام دکتر شیبانی بسیار موثر بود . به این ترتیب در 8 اوریل 1988 به عنوان بازو بیمه ای گروه بانک جهانی تاسیس شد .

گروه بانک جهانی در حقیقت با تاسیس MIGA و ایجاد پوشش بیمه ای برای ریسک های غیر تجاری به دنبال افزایش سرمایه گذاری خارجی در جهان بود . در حال حاظر 164 کشور عضو MIGA  شدند . نکته مهم ان که MIGA تنها سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه را پوشش می دهد .

در سال 1375 تقاضا عضویت در MIGA توسط دکتر نمازی وزیر وقت امور اقتصاد و دارایی به این موسسه ارسال شد که حدود 2 ماه بهعد این تقاظانامه پذیرفته شد .و در سال 2002  (1380)  معاهده MIGA  توسط دکتر خزائی به نمایندگی ایران امضا شد . و در سال 1383 ایران رسما عضو این موسسه شد . در حال حاظر دکتر داوود دانش جعفری ( وزیر امور اقتصاد و دارایی ) نماینده ایران و دکتر خزائی معاون وزیر و رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران نماینده جانشین AL TORNATE  در MIGA  هستند .

ایران در مجموع 1659 سهم را داراست در MIGA  .

مرکز بین المللی حل وفصل اختلافات سرمایه گذاری در سال 1966 با هدف ارتقا روند سرمایه گذاری در سطح جهان تاسیس شد . این مرکز دارای یک شورای اداری و یک دبیرخانه است .

ریاست شورای اداری برعهده رئیس بانک جهانی است و از هر کشور یک نماینده در این شورا حضور دارد . وظایف و خدمات مرکز شامل ارائه خدمات مشاوره ای ، تحقیقاتی و انتشاراتی در خصوص قوانین سرمایه گذاری خارجی می باشد . اما مهم ترین وظیفه این مرکز حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری است مهمترین و اصلی ترین عامل در جذب سرمایه گذاری خارجی فضای مناسب موجود در داخل کشورهای میزبان و سرمایه گزاران در نهایت تمایل دارند . هیچ اختلافی در امر سرمایه گذاری با کشور میزبان وجود نداشته باشد تا با اطمینان خاطر بتواند به امر سرمایه گزاری بپردازد

هر ساله 2 بار مجله ای تحت عنوان (( بررسی قوانین سرمایه گذاری )) توسط ICSID  منتشر می گردد که در جال حاظر یکی از 20 مجله مطرح حقوقی و بین المللی ایالات متحده می باشد . که توسط کارکنان این مرکز به روز می شود و رکن اصلی ان قوانین سرمایه گذاری کشورهای مختلف دنیا است .

از جمله قوانین ICSID  این است که اگر کشوری عضو این سازمان نباشد مانعی از استفاده از خدمات این مرکز را ندارد .

هر کشوری که عضو بانک جهانی است می تواند عضو این سازمان نیز شود .

در حال حاظر 143 کشور به عضویت این مرکز درامده که جدیدترین عضو ان کشور سوریه است که در تاریخ 2006 به عضویت در امد .

---------------------------------------

وظایف بانک جهانی

1-   ظرفیت سازی به معنای تقویت دولتها و بکارگیری صاحب منصبان تحصیل کرده .

2-   تشکیل سرمایه به معنای ایجاد زیر ساخت ها به معنای به کارگیری سیستمهای قانون گذاری ء قضایی که مشوق کسب و کارهای قانونی سالم باشند .

3-   پایه گذاری یک سیستم قوی مالی که قادر است با حمایت از تلاش سرمایه های عظیم را تامین نماید

4-   مبارزه با فساد به معنای حمایت از تلاشهای کشور در راستای ریشه کن کردن فساد

5-   مطالعه ، مشاوره و اموزش بانک جهانی الگوهایی برای مشاوره مطالعه و پیاده سازی نتایج مطالعه و برنامه های اموزشی مرتبط تدوین نموده است و در اختیار علاقه مندان قرار داده است .