سؤال:
خدایى که به وضع و حال ما و به هر چیزى آگاه است، چرا ما را مورد آزمایش قرار میدهد؟!
پاسخ:
آزمایش الهى براى آن است که مدّعیان راستین از مدّعیان دروغین شناخته شوند. همه انسانها به نوعى ادّعا مى کنند که آدمهاى خوبى هستند، امّا به هنگام امتحان، افراد شناخته میشوند و هرکس میفهمد که چه مقدار در ادّعایش راستگو بوده است. خداوند مى فرماید: ما شما را به ترس، گرسنگى و کمبودها آزمایش مى کنیم (1)
علاوه بر آنکه علم و دانستن خداوند، دلیل کیفر و پاداش نیست، بلکه باید از ما عملى سر بزند تا به کیفر و پاداش برسیم. به چند مثال توجه کنید:
1- ما می دانیم که این خیّاط یا بنّا یا نجّار چگونه می دوزد یا مى سازد، ولى بر اساس این دانش، به آنها مزد نمى دهیم، بلکه باید از آنان کارى سر بزند تا استحقاق پاداش داشته باشند.
2- معلّم مى داند که این دانش آموز اهل درس خواندن نیست، ولى نمى تواند قبل از امتحان او را مردود قلمداد کند. حضرت على (علیه السلام) مى فرماید: آزمایشات الهى براى علم پیدا کردن خداوند نیست، بلکه براى آن است که بسترى ایجاد شود و از انسان عملى سرزند تا کیفر و پاداش بر مبناى عمل باشد.
آری اگر امتحانها نباشد، انسان شناخته نمى شود.
صبر انسان، در برابر حوادث شناخته مى شود.
رضا و تسلیم انسان، در برابر حوادث تلخ شناخته مى شود.
قناعت و زهد انسان، به هنگام کمبودها روشن مى شود.
تقوى، حلم و ایثار انسان، در امتحانها معلوم مى شود.
---------------------------------------------------
(1) «ولَنَبلونّکم بشىء من الخوف و الجوع و نقصٍ من الاموال و الانفُسِ و الثّمرات و بَشِّر الصّابرین» (سوره بقره، آیه 155)
ترجمه: قطعاً همه ی شما را با چیزى از ترس، گرسنگى، و کاهش در مالها و جانها و میوه ها، آزمایش مى کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان!